Vrijdag “BIJZONDERE VROUWEN”
Mata Hari – Tussen waarheid en illusie
Ze werd geboren als Margaretha Geertruida Zelle, in 1876 in Leeuwarden. Maar de wereld zou haar leren kennen onder een andere naam: Mata Hari, Sanskriet voor “Oog van de Dag”. Een mysterieuze danseres die in het begin van de 20ste eeuw salons en theaters veroverde – vooral in Parijs, waar haar exotische dansen én haar uitgesproken onafhankelijkheid tot fascinatie en controverse leidden.
Na een reeks persoonlijke verliezen en een mislukt huwelijk, herschiep ze zichzelf. Niet enkel als artieste, maar ook als symbool van vrouwelijke vrijheid, sensualiteit en mysterie. Maar die heruitvinding had een prijs.
In volle Eerste Wereldoorlog werd ze gerekruteerd – of misschien verleid – tot het spel van spionage. In 1915 kwam ze via de Duitse inlichtingendienst in contact met overste Walter Nicolai, die haar zou opleiden als Duitse spion. Maar wanneer bleek dat ze enkel Parijse roddels aanleverde, werd ze door diezelfde Nicolai als nutteloos bestempeld – en later ontmaskerd.
In 1917 werd ze in Frankrijk gearresteerd, beschuldigd van dubbelspionage, veroordeeld en geëxecuteerd door het vuurpeloton. Ze zou op het laatste moment niet geblinddoekt willen worden. Ze stierf rechtop.
Tot op vandaag blijft haar leven omhuld met raadsels. Was ze een gevaarlijke verleidster, een berekende dubbelspionne? Of eerder een vrouw die door mannen werd gemanipuleerd in een spel dat haar te machtig was? Historici twijfelen, dossiers zijn verdwenen of gekleurd – maar haar mythe bleef overeind.
“Ik ben enkel een vrouw die durfde te leven zoals ze dat zelf wou.” (aan haar ondervragers)
In haar leven weerklinkt een tijdloze strijd:
– de kracht én het gevaar van vrouwelijke autonomie,
– de dunne grens tussen zelfexpressie en projectie,
– en hoe een vrouw die zichzelf uitvindt, vaak ook diegene is die uiteindelijk geslachtofferd wordt.
