Waarom blijven wij al die domme dingen doen?
Hoe werkt ons menselijk brein? Christine Van Broeckhoven en Johan Braeckman proberen het al hun hele leven te doorgronden.
Wat waren beslissende momenten in jullie leven?
Van Broeckhoven: ‘In 1984 kreeg ik de vraag of ik de genetische fouten wilde onderzoeken in de hersenen van mensen die op jonge leeftijd alzheimer kregen. Niet meteen een vraag die ik verwachtte. Ik was chemicus van opleiding, geen arts. Maar toen ik al die hersenen in bokalen zag, was ik verkocht. Als al die mensen dat orgaan, de essentie van hun wezen, voor wetenschappelijk onderzoek hadden afgestaan, dan kon ik toch niet anders dan daar iets mee doen. Sindsdien heeft dat fascinerende orgaan me niet meer losgelaten. Hersenen vormen de essentie van wie we zijn. Als ik naar mensen kijk, dan zie ik niet of ze blauwe, groene of bruine ogen hebben, maar wat er achter de façade zit, hoe ze denken. Ik vergelijk mijn zoektocht naar het functioneren van het menselijk brein graag met het leggen van een heel grote puzzel. Je weet dat je hem nooit helemaal zal kunnen leggen en toch blijf je verder zoeken.’
Braeckman: ‘Christine en ik komen uit heel andere werelden en toch delen we dezelfde fascinatie voor de hersenen en de mens. Wat mij vooral boeit, is de vraag waarom de mens, ondanks al de kennis die hij vergaart, zo vatbaar blijft voor irrationalisme. Waarom blijven wij toch al die domme dingen zeggen en doen? Je kan er niet omheen dat de mens een superintelligent wezen is. Chimpansees, olifanten en dolfijnen zijn intelligente dieren, maar ze zijn niet in staat om een raket naar de maan te sturen of aan wetenschappelijk onderzoek te doen. Wij kunnen dat wel en toch belet ons dat niet om met de regelmaat van de klok onze rede opzij te schuiven en irrationeel te denken en te handelen.’
‘Dat in de 19e eeuw de evolutietheorie van Darwin voor een geweldige schok zorgde, kan je nog enigszins begrijpen. Maar dat er vandaag nog steeds hoogopgeleide mensen aanhangers zijn van het creationisme, houd je niet voor mogelijk. Toch zijn zij ervan overtuigd dat het universum tot stand kwam zoals in het scheppingsverhaal van de bijbel, de koran of een ander zogenaamd heilig boek wordt verteld. Dat het menselijk brein in staat is om alle wetenschappelijke kennis naast zich neer te leggen en in te ruilen voor een door God ingegeven 'waarheid' boeit mij mateloos. Idem voor bijvoorbeeld homeopathie. Alle wetenschappelijke studies tonen aan dat het niet werkt en toch zijn er artsen die ervoor kiezen om de realiteit naast zich neer te leggen en homeopathie te verdedigen. Met andere woorden: ons brein is zeer goed in foute ideeën op een slimme manier te rationaliseren. Psycholoog en Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman heeft aangetoond dat ons brein zo geprogrammeerd is dat het zichzelf de mist kan insturen. Dat neemt niet weg dat datzelfde menselijke brein tot geweldige dingen in staat is.’
Meer lezen: Levenskunst: ‘Waarom blijven wij al die domme dingen doen?’ - RandKrant
Waarom doen pubers zo vaak domme dingen? Waarom doen pubers zo vaak domme dingen? - YouTube
