Meer verbintenis door gelijkenis
Een artikel van Frank van Marwijk - lichaamstaal - deel 1
Mensen die qua ideeën met elkaar op één lijn zitten, nemen vaak dezelfde lichaamshouding aan. Ze bedienen zich van dezelfde gebaren en gebruiken dezelfde soort woorden. Elkaars gedrag kopiëren, als we het met elkaar eens zijn, is iets dat we onbewust en van nature doen. Dit gegeven kunt u nuttig gebruiken als u contact maakt met anderen. Als u hen bewust nadoet, heeft dat namelijk ook een positieve uitwerking. Waar komt dit fenomeen vandaan en hoe kunt u het in uw voordeel gebruiken?
1. Als twee druppels water
Als het om de liefde gaat, blijken we de voorkeur te geven aan een liefdespartner die qua uiterlijk en persoonlijkheid zoveel mogelijk op ons lijkt. We vinden zo iemand aantrekkelijker en blijken ook beter met hem of haar overweg te kunnen. En als we bij elkaar blijven, gaan we door de jaren heen steeds meer gelijkenis vertonen. Anderen bevestigen dat : "Die twee? Ja, die horen bij elkaar! Ze lijken zelfs op elkaar, zowel qua uiterlijk als manier van doen. Ze nemen dezelfde houding aan, lopen op dezelfde manier en kijken op dezelfde manier’. En hoe meer overeenkomst we vertonen, hoe beter we elkaar ook blijken te begrijpen.
En hier blijkt een verband te bestaan. Hoe sprekender twee mensen elkaar nadoen, des te meer ze elkaar waarderen en des te beter ze elkaar begrijpen. Het is handig te weten dat u iemand beter kunt begrijpen als u zijn lichaamshouding kopieert. Zelf maak ik daar graag gebruik van als ik de betekenis van iemands lichaamshouding in een bepaalde context probeer te begrijpen. Ik neem dan dezelfde houding aan als de ander. Op dat moment begrijp ik beter wat deze persoon voelt en wat hij dus met zijn pose communiceert. Als u iemands lichaamshouding of gebaren nadoet, helpt dat enorm om de betekenis van houding en beweging te snappen.
2. Nadoen als blijk van waardering
En met het aannemen van dezelfde houding spreekt u ook positieve waardering uit. U laat de ander weten dat u hem ziet als een gelijke en dat u waardeert wat hij zegt en doet. Dit principe geldt al bij de communicatie met baby’s. Jonge ouders reageren met trots als ze constateren dat hun baby enkele weken na zijn geboorte hun gebaren en gezichtsbewegingen begint na te doen. Vreemd genoeg hebben zij vaak niet eens in de gaten dat zij zelf ook hun baby imiteren. Elk gezichtje dat de baby trekt, evenals de bewegingen die hij maakt, worden door zijn ouders nagedaan. En als de ouder de baby nadoet, voelt die op zijn beurt dat hij gewaardeerd wordt. Door een baby te imiteren geef je hem zonder woorden zijn eerste compliment: ‘Ik vind het leuk wat je doet en wij horen bij elkaar!’. Het wederzijds kopiëren van elkaars gedrag zorgt voor een betere verbintenis tussen ouder en kind.
3. Empathie en leren door imiteren
Het nadoen van elkaars gedrag heeft trouwens ook een belangrijk effect in het leerproces van een opgroeiend kind. Dit is op zich logisch. Veel gedragswetenschappers zijn het er al jaren over eens dat we van jongs af aan leren door anderen te imiteren. Maar sinds eind vorige eeuw begrijpen we beter hoe dat werkt. Toen ontdekten Giacomo Rizzolatti, Leonardo Fogassi en Vittorio Gallese van de universiteit van Parma de zogenaamde spiegelneuronen. Spiegelneuronen zijn hersencellen die geactiveerd worden door wat we een ander zien doen. Daardoor ervaren we een bepaalde verbintenis met het gedrag van die ander.
Het meest sprekende voorbeeld is dat als iemand anders geeuwt of zich uitrekt, we bijna diens vermoeidheid kunnen voelen. We hebben daardoor zelf ook de neiging om te gapen en te strekken. Als een ander zich krabt, kunnen we daardoor jeuk voelen en als hij zijn hoofd hard stoot voelen we de bijna onbedwingbare drang onszelf ook over ons hoofd te wrijven. Ook uitingen van verdriet, boosheid of vreugde blijken daardoor enorm besmettelijk. Wat een ander doet is blijkbaar niet iets dat we alleen maar gevoelloos observeren. De spiegelneuronen activeren de hersenen alsof we de emoties, die gepaard gaan met wat de ander doet, zelf ervaren. Deze spiegelneuronen zijn verantwoordelijk voor onze gevoelens van inleving en empathie. Ze helpen ons anderen beter te begrijpen. De werking van deze spiegelneuronen zou het natuurlijke imitatiegedrag van mensen kunnen verklaren. En ook het leren door imitatie wordt er duidelijker door. Vanwege de spiegelneuronen kunnen we gemakkelijk nadoen wat een ander ons voordoet. Dankzij deze hersencellen kunnen we van elkaar leren door af te kijken.
4. Snel aanleren van effectief gedrag
In het NLP wordt nog een andere bijzondere toepassing van menselijk kopieergedrag beschreven. Het is een manier waarop u snel effectief gedrag kunt aanleren, door het gehele gedragsrepertoire van een succesvolle persoon na te bootsen. Dit wordt modelleren genoemd. Hierbij neemt u een succesvol rolmodel als voorbeeld. U analyseert waarom deze persoon zo succesvol is geworden. Wat heeft hij daar precies voor gedaan? Welke overtuigingen had hij op dat moment en welke strategieën hanteerde hij? Daarna doet u precies hetzelfde als deze persoon deed om in veel kortere tijd zijn succes te evenaren. U focust daarbij alleen op de succesfactoren, zodat u de lange weg met vallen en opstaan die uw rolmodel daarvoor nodig had niet hoeft te begaan.
5. Succesvol en gewaardeerd
Door de manier van doen van een ander over te nemen, zullen we hem beter begrijpen. We kunnen leren door zijn gedrag na te doen. We kunnen zijn succes evenaren. En we oogsten ook meer waardering bij die ander als we hem na-apen. Alle reden om ons meer te verdiepen in het kopieergedrag. Door vaker te spiegelen, wordt u een succesvolle en gewaardeerde persoon. Tenminste, als de gevoelens die u daarbij heeft echt zijn. Zolang u alleen maar doet alsof en het niet meent, is het effect matig. Anderen hebben het snel door als u uw emoties alleen maar speelt. Maar daar verschijnt weer een nuttige functie van de spiegelneuronen: Wat u nadoet is niet alleen maar uiterlijke schijn. U zult ook ervaren wat u doet. Als u er een gewoonte van maakt om veel (terug) te lachen, zult u zich van binnen ook vrolijker voelen.
Door op een goede manier te spiegelen, komt u niet alleen anders over, u verandert er ook zelf door.
6. Hoe lijkt u meer op een ander?
Spiegelen is een natuurlijk proces. Toch kunt u zich ook aanleren het gedrag van anderen bewust na te bootsen. Als u niet al te gekke dingen nadoet, zullen de anderen dat niet eens in de gaten hebben. Toch blijkt het wel het gewenste effect te hebben. Het is een kwestie van veel doen. In het begin heeft u wellicht het idee dat u alleen maar een trucje toepast. Dat komt omdat u er nog niet aan gewend bent. Na enige tijd wordt het een tweede natuur – iets van uzelf. En het is dan zeker geen trucje meer omdat de intentie waarmee u het uitdraagt ook echt wordt. Daarbij wordt u geholpen door uw spiegelneuronen. Bij spiegelen wordt vaak alleen aan nadoen van lichaamshouding en gebaren gedacht. U heeft echter nog veel meer mogelijkheden om te spiegelen. Hier volgen een aantal ideeën…
7. Gezichtsexpressie en emoties
Bij het woord spiegelen wordt vaak het eerst gedacht aan lichaamshouding en gebaren. Het spiegelen van de mimiek komt echter nog frequenter voor en heeft ook grotere impact. Als iemand u een gepassioneerd verhaal vertelt, zullen de bewegingen in uw gezicht spontaan meebewegen met die van de spreker. Daarmee toont u betrokkenheid. Als u bent afgeleid zal dat niet gebeuren. Als u de emoties van de spreker met aandacht volgt, zult u zich gemakkelijker kunnen inleven. Door uitingen van emotie te kopiëren, voelt de spreker zich beter gehoord. Leef mee met de boosheid, teleurstelling of vreugde van de spreker. Dan zal dat zich vanzelf in uw gezicht tonen.
