Waarom geven mensen zo vaak ongevraagde adviezen?
Je kan de voordeur niet achter je dichttrekken, of mensen met goede bedoelingen gaan jou wel even vertellen hoe jij je leven moet leiden. Waar komt die drang om ongevraagd advies te geven vandaan?
Paul van Lange, hoogleraar sociale psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, denkt dat de drang om ongevraagd tips te geven drie hoofdoorzaken heeft:
‘Je kunt het ten eerste theoretisch benaderen. Iemand die ongevraagd advies geeft, denkt hulp te verlenen op een snelle manier. Je hoeft alleen maar even je tip te noemen en je kan iemand zomaar een grote dienst bewijzen. Althans, dat kan de beleving zijn.’ De hersenen maken dus een vlotte kosten-batenanalyse, met als uitkomst: advies geven. En wel nu!
Maar psychologisch is er nog veel meer aan de hand. ‘Altruïsme en met name empathie zijn ook grote drijfveren,’ vervolgt Van Lange. ‘We helpen gewoon graag andere mensen. Als we met een kleine aanwijzing iemand verder kan komen, zullen de meeste mensen helpen. Zelfs als het vreemde mensen betreft.’ En zelfs als die vreemden helemaal nergens om gevraagd hebben. Goede bedoelingen alom dus.
Een goed gevoel over jezelf, wie wil dat niet? De derde oorzaak ligt in lijn met het eerder genoemde onderzoek uit Singapore: ‘Mensen geven ook graag advies om hun eigen bekwaamheid tentoon te stellen. Voor zichzelf én anderen.’ Jezelf zien als een competent iemand? Dat is volgens sommige psychologen zo belangrijk, dat het een elementaire behoefte is.
Tel die drie zaken nu eens bij elkaar, en verplaats je dan in de adviesgever.
Als je iemand anders kan 1) helpen, 2)gelukkiger kan maken met heel weinig inspanning en als klap op de vuurpijl ook nog 3) jezelf kunt etaleren als een slimmerik, is een ongevraagd advies zo verstrekt.
