Vrijdag PSYCHOLOGIE
Confirmation bias
Ondanks overtuigend bewijs kunnen we soms nog steeds niet overtuigd raken. We hebben allemaal last van een ‘bevestigings-bias’, ook wel bekend als ‘bevestigingsvooroordeel’. Dit cognitieve vooroordeel zorgt ervoor dat we informatie zoeken, interpreteren en onthouden op een manier die onze bestaande overtuigingen bevestigt. Het kan leiden tot vertekende resultaten en onjuiste conclusies. Kortom, we luisteren vaak meer naar informatie die onze bestaande denkbeelden ondersteunt, terwijl we informatie die daarmee in tegenspraak is, volledig negeren. In de huidige maatschappij is het essentieel om ons bewust te zijn van dit fenomeen, vooral bij besluitvorming en onderzoek, om een eerlijke en evenwichtige benadering te behouden en open te staan voor verschillende perspectieven en objectieve informatie.
Experiment
In 1979 kregen deelnemers aan een experiment een aantal wetenschappelijke studies te lezen. De artikelen waren verzonnen, maar dat wisten de proefpersonen niet. Een deel ervan toonde aan dat criminaliteit afnam na invoering van de doodstraf, maar de andere studies bewezen juist dat er geen verband bestond – tegenstrijdige resultaten dus. Je zou zeggen dat de deelnemers na het lezen wat voorzichtiger zouden zijn over hun opvatting – of ze nou voor of tegen de doodstraf waren, ze hadden sowieso tegenbewijs onder ogen gekregen. Maar niets bleek minder waar: de proefpersonen werden juist stelliger in hun mening. Door hun ‘bevestigingsvooroordeel’, wat neerkomt op een grove ‘redeneerfout’, vonden ze het bewijs dat hun opvatting bevestigde enorm overtuigend. Het onderzoek dat tegenbewijs leverde, vonden ze maar zwak, en werd dan ook volledig genegeerd
Gevolg: alle twijfel en ambiguïteit filter je dus gewoon weg, waardoor je zelf meer overtuigd bent en dus ook overtuigender overkomt. We zijn geen geboren wetenschappers die de waarheid van de zaken makkelijk kunnen achterhalen. We zijn geboren advocaten.
Hier enkele alledaagse voorbeelden van bevestigingsbias:
- Nieuwsconsumptie: Mensen hebben de neiging om nieuwsbronnen te kiezen die hun bestaande overtuigingen bevestigen. Als iemand bijvoorbeeld politiek conservatief is, zal diegene eerder nieuws lezen dat die opvattingen ondersteunt.
- Sociale media: Op platforms zoals Facebook en Twitter worden we vaak blootgesteld aan berichten en meningen die onze eigen standpunten weerspiegelen. We negeren vaak informatie die in strijd is met onze overtuigingen.
- Gezondheidskeuzes: Stel dat iemand gelooft dat natuurlijke remedies effectiever zijn dan medicijnen. Die persoon zal eerder informatie zoeken die dit bevestigt en minder aandacht besteden aan wetenschappelijk bewijs dat het tegendeel aantoont.
- Beoordeling van anderen: Bij sollicitatiegesprekken of evaluaties van collega’s kunnen we geneigd zijn om te zoeken naar bewijs dat onze initiële indrukken bevestigt, zelfs als er tegenstrijdige informatie beschikbaar is.
Een zéér mooi artikel ‘Feiten spreken niet voor zich’ over dit onderwerp kan je hier lezen. Zeker eens doen. Nieuwsgierig? Klik hier
