Vrijdag FAMILIEBEDRIJVEN – FAMILIEZAKEN
Kerst in familiebedrijven: waarom het zo snel misloopt — en wat helpt
Kerst is het feest van licht en verbondenheid. Tenminste… zo zou het moeten zijn.
In realiteit zien we in veel families – en zeker in familiebedrijven – dat de feestdagen niet alleen warmte brengen, maar vooral oude spanningen, stille rekeningen en jarenlange patronen opnieuw tot leven wekken.
Psychiater en filosoof Damiaan Denys verwoordt het scherp: ‘Kerst móét gezellig zijn. En niets veroorzaakt zoveel spanning als iets dat móét.’
Die spanning is in familiebedrijven vaak nog groter. Waarom?
Iedereen is moe
Een jaar hard werken, drukke eindejaarsperiodes, beslissingen die zijn blijven liggen. Vermoeidheid maakt ons kwetsbaar, sneller geprikkeld en minder vergevingsgezind.
De lat ligt onrealistisch hoog
"Het moet warm zijn."
"Het moet harmonieus zijn."
"Het moet zoals vroeger zijn."
De dwang tot gezelligheid werkt als een drukketel: hoe meer we willen dat het mooi wordt, hoe sneller het omklapt.
Familie zijn onze ‘primary caregivers’
Zoals Denys zegt: precies omdat we zoveel om elkaar geven, kunnen we elkaar dieper raken.
In familiebedrijven komen daar nog eens zakelijke belangen, rollen, macht en verwachtingen bovenop.
Er is een lange levensgeschiedenis
Conflicten in familiebedrijven zijn zelden operationeel. Ze zijn relationeel.
Ze gaan over loyaliteit, erkenning, rechtvaardigheid – wat werd gegeven, wat werd gemist, wat nooit werd uitgesproken. Aan de kersttafel zit niemand als “boekhouder”, “zaakvoerder” of “aandeelhouder”. En toch… vaak zijn die rollen stil aanwezig, als een onzichtbare gast aan tafel.
Hier 7 reflecties voor een zachte kerst (Vrij geïnspireerd op Denys, en toegepast op familiebedrijven.
1. Verwacht minder — wees aanwezig. Gezelligheid ontstaat niet door wilskracht, wel door mildheid.
2. Laat het bedrijf die avond gesloten. Geen cijfers, geen verwijten, geen operationele discussies. Rust is ook een investering.
3. Zorg voor heldere rollen. Aan tafel ben je vader/moeder/zoon/dochter – niet de bestuurder of aandeelhouder.
4. Adem voor je reageert. Een klein ritueel: drie seconden pauze voorkomt drie uur spanning.
5. Laat oude verhalen los of benoem ze liefdevol. Niet om gelijk te halen, maar om te begrijpen.
6. Gebruik humor als brug, niet als wapen.
7. Wees gul met erkenning. Vertel minstens één iemand rond de tafel wat je in hem/haar waardeert. Dat ene zinnetje kan een jaar herstellen.
KERNREFLECTIE
In familiebedrijven is kerst nooit alleen kerst. Het is een ontmoeting tussen generaties, verwachtingen, wonden en hoop. Maar precies daar ontstaat ook het mooiste: de kans om opnieuw te kiezen voor elkaar, niet als collega’s, maar als familie.
“Warmte ontstaat niet door perfectie, maar door aanwezigheid.”
Artikel gebaseerd op inzichten van de Belgische Psychiater – filosoof Damiaan Denys, wat systeemtheorie en Nagy én mijn interpretatie voor familiebedrijven.
Lees hier het mooie artikel in Filosofie magazine: 7 tips voor omgaan met familiespanningen van filosoof en psychiater Damiaan Denys - Filosofie Magazine
