Vrijdag “Psychologie”
RISICOMIJDING
Riscomijding: Een Diepgeworteld Menselijk Gedrag
Mensen zijn van nature sterk risicomijdend. Of anders gezegd: mensen wegen verlies zwaarder dan winst. Daarom is een investering met 75 procent kans op winst voor de meeste mensen veel aantrekkelijker dan een investering met 25 procent kans op verlies, hoewel beide opties statistisch gezien gelijk zijn.
Risicomijding is een fascinerend aspect van de menselijke psychologie. Het verwijst naar de neiging van mensen om een zekere uitkomst te verkiezen boven een gok met een hogere of gelijke verwachte waarde. Dit gedrag is diep geworteld in onze cognitieve processen en wordt beïnvloed door verschillende psychologische biases. ("psychologische vooroordelen" of "cognitieve vertekeningen")
Een van de belangrijkste theorieën die risicomijding verklaart, is de Prospect Theory, ontwikkeld door Daniel Kahneman en Amos Tversky. Deze theorie stelt dat mensen beslissingen nemen op basis van potentiële winsten en verliezen ten opzichte van een referentiepunt, in plaats van op basis van de uiteindelijke uitkomsten. Hierdoor zijn mensen vaak risicomijdend bij mogelijke winsten, maar risicobereid bij mogelijke verliezen.
Daarnaast spelen cognitieve biases zoals de availability heuristic (Beschikbaarheidsheuristiek) een rol. Deze bias (vooroordeel) zorgt ervoor dat we de waarschijnlijkheid van gebeurtenissen overschatten die gemakkelijk te herinneren of levendig voor te stellen zijn. Bijvoorbeeld, mensen zijn vaak banger voor haaienaanvallen dan voor auto-ongelukken, hoewel de laatste veel waarschijnlijker zijn.
Risicomijding kan ook worden beïnvloed door angststoornissen, waarbij mensen de neiging hebben om potentiële slechte uitkomsten te vermijden, zelfs als dit betekent dat ze mogelijke goede resultaten opgeven. Dit fenomeen staat bekend als verliesaversie.
Het is een concept uit de gedragseconomie dat beschrijft hoe mensen de pijn van verlies sterker ervaren dan de vreugde van een gelijkwaardige winst. Hier zijn enkele redenen waarom dit gebeurt:
- Evolutionaire basis: Vanuit een overlevingsperspectief was het voor onze voorouders belangrijker om verliezen (zoals voedsel of veiligheid) te vermijden dan om winsten te behalen. Dit gedrag heeft zich geëvolueerd en is nog steeds aanwezig in onze moderne beslissingen.
- Psychologische impact: Verliesaversie betekent dat mensen zich ongeveer twee keer zo sterk voelen bij verlies als bij winst. Dit komt omdat verliezen een gevoel van falen of spijt kunnen veroorzaken, wat emotioneel zwaarder weegt dan de positieve gevoelens van winst.
- Endowment effect: Mensen hechten meer waarde aan wat ze al bezitten dan aan wat ze kunnen verkrijgen. Dit effect zorgt ervoor dat het verlies van iets dat we al hebben, zwaarder weegt dan het verkrijgen van iets nieuws.
- Cognitieve biases: Onze hersenen zijn geneigd om negatieve ervaringen sterker te onthouden en te verwerken dan positieve ervaringen. Dit kan leiden tot een grotere focus op het vermijden van verlies.
Bedrijven maken vaak gebruik van verliesaversie in hun marketingstrategieën, bijvoorbeeld door tijdelijke aanbiedingen of proefperiodes aan te bieden, waardoor consumenten het gevoel krijgen dat ze iets verliezen als ze niet snel beslissen.
