Vrijdag PSYCHOLOGIE
Altijd hetzelfde kostuum?
In mijn nieuwjaarsbrief wens ik u voor 2020 maar één ding: besluitvaardigheid. Om Woody Allen te parafraseren: 80 procent van succes in het leven is simpelweg opdagen en een beslissing nemen. Het doet er niet toe wat je beslist. Het enige wat telt, is dat je de knoop doorhakt.
Ik zie de verlamming bij politici, die er maar niet in slagen daadkrachtig keuzes te maken. Of het nu over het klimaatbeleid of de regeringsvorming gaat, ze wachten af in de hoop dat... Ja, in de hoop waarvan, eigenlijk? Misschien hopen ze gewoon dat iemand anders de keuze voor hen maakt.
Beslissingen nemen is misschien wel de meest onderschatte vaardigheid in deze turbulente tijden. Ik zie het ook bij managers, die strategieën presenteren die ronkende titels als ‘Vision 2025’ hebben maar geen keuzes bevatten. Een strategie is kiezen wat je als organisatie wel en niet wil zijn. Een bierviltje kan volstaan. Veel bedrijven hebben eerder een mooie PowerPointpresentatie dan een strategie. Als de geit en de kool worden gespaard, is er geen strategie. Die zin is overigens kritiek die ik onlangs zelf kreeg voorgeschoteld. Dat prikte. Ook bij mij slaat de verlamming slaat toe. Beslissingen nemen houdt in dat je soms mensen ontgoochelt. Als je niemand voor het hoofd wil stoten, beslis je niets.
Maar ik zie ook mensen lang twijfelen om al dan niet van job te veranderen. Om een relatie te beginnen of te beëindigen. Er zijn de ‘wantrepreneurs’, die eindeloos praten over ondernemen maar het nooit doen. En ja, geen beslissing nemen is soms ook een beslissing. Maar misschien is het wel de slechtst mogelijke.
Waarom is beslissen zo moeilijk?
1. Een eerste reden is de mentale energiekost. Beslissingen nemen is vermoeiend. Het overbelast onze hersenbedrading. De econoom Sendhil Mullainathan ontdekte dat arme mensen die constant over hun financiën piekeren mentaal uitgeput raken, waardoor ze langetermijnbeslissingen uitstellen en nog meer in de financiële problemen komen. Het is een psychologische armoedeval. Elke beslissing put je wat meer uit. Daarom droeg Barack Obama als president altijd hetzelfde blauwe pak. ‘Ik wil geen beslissingen nemen over wat ik draag of eet. Ik heb te veel andere belangrijke beslissingen te nemen’. Plan dus een moeilijke beslissing vooraf, zodat je fris en energiek bent.
2. Tweede reden: overanalyse. We wachten eindeloos om een beslissing te nemen omdat we verwachten dat extra informatie ze zal vergemakkelijken. Maar dat gebeurt zelden. Het probleem wordt alleen lastiger. De beste beslissing is degene die je neemt met de beschikbare informatie. Als beginnende pokerspelers hun kaarten neerleggen, voelen ze zich teleurgesteld over hun beslissing als later blijkt dat ze alsnog hadden gewonnen. Ervaren spelers weten dat je een beslissing moet nemen op basis van de informatie die je hebt, en dat de uiteindelijke uitkomst niets zegt over de kwaliteit van die beslissing. Bepaal dus een deadline, analyseer zo veel mogelijk informatie tot dat specifieke moment, en beslis dan onherroepelijk.
De angst om later spijt te hebben verlamt ons. Maar zodra een beslissing is genomen, hebben we eigenlijk weinig spijt.
3. Derde reden: een gebrek aan zelfkennis. We proberen ons in te beelden hoe we ons in de toekomst zullen voelen. De angst om later spijt te hebben verlamt ons. Maar zodra een beslissing is genomen, hebben we eigenlijk weinig spijt. Het leven gaat voort en we blikken niet terug. Interviews op het sterfbed leren dat mensen vooral spijt hebben over beslissingen die niet zijn genomen, over levens die hadden kunnen worden geleefd.
Die andere econoom uit Chicago, Steven Levitt, toonde dat briljant aan. Mensen die over iets belangrijks twijfelden, konden hun beslissing aan hem uitbesteden. Hij deed dan kop of munt. Bij kop moest je je leven veranderen, bij munt bleef alles bij het oude. Een analyse van 20.000 kop-of-muntbeslissingen toonde aan dat mensen gelukkiger werden door hun leven te veranderen dan door alles te laten zoals het was.
Moge 2020 het jaar zijn dat u de beslissing neemt die u al lang wilde nemen. Doen! U zult er geen spijt van hebben, beloofd… (Bron: Het artikel is een column van uit de tijd van Frederik Anseel, Prof. Management aan de University of New South Wales in Sydney
